De huisgenoot

Bananenschil
FICTIE / Met vaart geschreven misdaadroman over val van politicus in Berlijn

Het is niet vaak vertoond: een vrouwelijke thrillerauteur die als motto voor haar boek een citaat van de Duitse staatsman Otto von Bismarck (1815-1898) kiest: ‘Politiek is de kunst van het mogelijke.’ De nieuwe, derde misdaadroman van journalist en voormalig radiopresentatrice Marjolijn Uitzinger is op meerdere punten verrassend te noemen.

Uitzinger debuteerde in 2012 als thrillerschrijfster en opereerde tot voor kort in de schaduw van collega’s als Esther Verhoef, Saskia Noort en Tomas Ross. Maar nu lijkt ze klaar voor een doorbraak bij het grote publiek – De huisgenoot is daar toegankelijk en intrigerend genoeg voor.

Net als in haar eerste twee thrillers is het decor Berlijn, de stad waar Uitzinger woont en werkt. Hoofdpersonage is de ambitieuze sociaal-democraat Florian von Bismark. Geen directe nazaat van dé Bismarck, wel verre familie. Of hij zich straks als een Bismarck gaat gedragen, is een terugkerende grap in de tv-talkshows waar de SPD-politicus zijn opwachting maakt.

Eigenlijk is deze Florian best een saaie jongen, iets wat zijn modieuze Tag Heuer-bril niet kan verhullen. Hij is ook nog eens gescheiden; zijn vrouw is er met een andere vrouw vandoor, hij heeft een zoontje dat hij bijna nooit ziet. Toch heeft de SPD de hoop op Florian gevestigd: hij is een energierke dertiger die best goed in de markt te zetten is. Zijn persoonlijke rafeltjes zorgen juist voor enige kleur. Zijn partij wil hem in de Bondsdag krijgen. In het openbaar gedraagt Florian zich alsof dat hem een enorm genoegen zou verschaffen, zelfs als hij in de oppositie zou belanden: ‘Je bent de stem van mensen die anders niet gehoord worden. Dat is zeer waardevol.’ Heimelijk ambieert hij een ministerspost.

Als Florian een dakloze jongen op zijn stoep vindt, ziet hij dat als gouden kans voor zijn carrière, want bijzonder mediageniek. Hij neemt hem in huis, kleedt hem en biedt hem – na enige aarzeling en het natrekken van zijn identiteit – een betrekking aan als chauffeur. Zoiets zou iedere rechtgeaarde socialist toch doen?

Uitzinger schetst net als in Een fatale primeur (2012) en Citytrip Berlijn(2013) Berlijn als mekka voor kunstenaars en studenten. Maar deze keer staat het politieke steekspel centraal, en zijn er minder opvallende toevalligheden dan in haar vorige twee thrillers.

Politieke carrières zijn onvoorspelbaarder geworden, is de boodschap van De huisgenoot, en de media hebben daar veel mee te maken. ‘Vandaag ben je nog volkomen onbedreigd, morgen sla je het ochtendblad open en daar is de bananenschil die een voortijdig einde maakt aan je glanzende carrière,’ overpeinst Florian. Een beschuldiging van plagiaat in een proefschrift of een onduidelijk voordeel, genoten bij het afsluiten van een hypotheek zijn voldoende om een politieke ondergang in te luiden. Ook bij een politiek talent als Florian. De huisgenoot is geen traditionele whodunit; wie welke misdaad pleegt, wordt door Uitzinger uitgebreid beschreven. De spanning zit in de manier waarop de politici elkaar laten struikelen. Als opponent bedacht de auteur een geslepen CDU-politicus, als liefje geeft ze Florian een jonge, knappe afgevaardigde van de Groenen, wat uiteraard leidt tot pikante situaties. De huisgenoot is een vlotte en geloofwaardige politieke thriller vol aansprekende couleur locale, die zich bij nader inzien ook best in de contreien van het Binnenhof had kunnen afspelen.

Marjolijn Uitzinger: De huisgenoot (De Geus), 256 pagina’s, 17,50 euro
Voormalig radiopresentator MARJOLIJN UITZINGER (67) woont in Berlijn. In 2012 debuteerde ze met de thriller Een fatale primeur.

(Irene Start in Elsevier, 04-12-2014)

Boekentip
Vanwege mijn site Berlijn voor beginners kreeg ik van Uitgeverij De Geus een exemplaar van het nieuwste boek van Marjolein Uitzinger toegezonden: De Huisgenoot. Dit boek speelt zich af in Berlijn, waar de auteur van het boek zelf woont en werkt. Aangezien ik zelf slechts een paar boeken per jaar lees heb ik mijn vrouw gevraagd het boek te lezen er er haar mening over te geven, wat ze hieronder dan ook doet.

De derde thriller van schrijfster en journalist Marjolijn Uitzinger speelt zich af in Berlijn, de stad die bekend staat om zijn roerige geschiedenis en vele bezienswaardigheden.

Het verhaal gaat over Florian von Bismark, een jonge gedreven en fanatieke politicus. Florian is onlangs gescheiden van zijn vrouw Renate met wie hij zoon Jonas kreeg. Zijn dagen zijn vrijwel geheel gevuld met werk en bijkomstige bezoekjes om zich als politiek leider te vestigen. Als sociaal democraat lukt het hem niet om een jonge zwerver voor zijn deur te negeren en daarom besluit hij hem binnen te halen. Hiermee start hij zijn avontuur met Mirco, een dakloze jonge man van net twintig jaar. Hoewel hij zijn politieke carrière behoorlijk weet uit te stippelen, loopt hij toch tegen enkele ‘problemen’ aan. Het verhaal brengt je langs plekken in Berlijn als Bahnhof Zoo, Leopold Platz, Galluner Strasse en Steinplatz waar Florian een riant huis bezit.

Het is een spannend en pakkend verhaal wat gemakkelijk wegleest. Voor wie een stedentrip naar Berlijn gaat maken is dit prima leesvoer voor op reis naar Berlijn. Op deze manier leer je alvast een kant van Berlijn kennen die je niet uit reisgidsen haalt. Bovendien krijg je bij het boek een gratis app waarmee je via je smartphone de leukste adressen in Berlijn kunt bezoeken. De app is voorzien van een routekaart, leuke tips en een sprekende tolk.

Andere boeken van Marjolijn Uitzinger spelen zich eveneens in Berlijn af. De titels luiden: ‘Een fatale primeur’ en ‘Citytrip Berlijn’.

Kopen?
Wil je het boek kopen? Dat kan in de Nederlandse boekenwinkels en online bij o.a. Bol.com en Bruna. Het ISBN-nummer is 9789044533682. Het boek is ook als eBook verkrijgbaar, zodat je hem ook op een e-reader mee kunt nemen.

(Patrick van Zundert http://www.allesovervakanties.nl, 9 februari 2015)

Angst voor chantage
Politici zijn er beducht voor om chantabel te worden. Het is de essentie van Marjolijn Uitzingers derde thriller De huisgenoot: SPD-politicus Florian von Bismark zal na de volgende verkiezingen misschien minister van Justitie worden. Wanneer hij in een koude decembermaand de jonge dakloze Mirco in huis haalt, begint alles mis te gaan. Zoals in haar eerdere boeken blijkt Uitzinger een makkelijk verteller. De – soms bizarre – ontwikkelingen rijgen zich in hoog tempo met een grote vanzelfsprekendheid aaneen. Florians oplossingen komen logisch over. Maar het zou sterker zijn geweest om hem een wat juridischer taalgebruik en denkwijze mee te geven.

(Bertjan ter Braak voor De Telegraaf, december 2014)

Geen vrienden
Wie denkt dat politiek saai is, moet de derde Berlijnse thriller, “De huisgenoot”, van Marjolijn Uitzinger maar eens lezen!

Heel knap schetst ze een politiek speelveld dat nog het meest weg heeft van een arena. De belanghebbenden draaien als haaien om elkaar heen. Met argusogen wordt niet alleen iedere beweging van de tegenpartij gevolgd, maar ook die binnen eigen gelederen. “… In de politiek heb je geen vrienden…”, zegt aankomend minister Florian von Bismark. Uitzinger kan dat weten, want ze was als journalist jarenlang politiek verslaggever bij de radio en televisie. Momenteel woont en werkt ze in Berlijn. Het leuke aan dit boek is dat je er een gratis code bij krijgt waarmee je een Berlijn-app kunt downloaden om de ‘meest creatieve stad van Europa’ te verkennen.”

“De huisgenoot” is klein gehouden, maar bevat genoeg aan actualiteiten om de aandacht te vangen: illegale schandknapen, onder de tafel geveegde moorden, klokkenluiders, bouwfraude, seksuele intimidatie, het gebruik van de partydrugs GHB, persmuskieten. Bewonderenswaardig vind ik ook dat er in dit misdaadverhaal geen sprake is van ‘good guys’ versus ‘bad guys’: alle personages hebben hun goede en zwarte kanten – net als in het echte leven.

Uitzinger schrijft op een uitzonderlijk kalme, bijna beheerste manier. Ieder woord staat op zijn eigen, prettige plaats.

Heel mooi!
(Evelien de Nooijer voor kameel.nl, december 2014)

Berliner Kulturrezensionen
Krimi aus den Niederlanden Marjolijn Uitzinger ist eine niederländische Autorin, die bereits ihren dritten Kriminalroman geschrieben hat, der gänzlich in Berlin spielt. “De Huisgenoot” (“Der Mitbewohner”) erschien 2014 und konnte beim niederländischen Publikum, das es gezielt anspricht, einen erheblichen Erfolg verbuchen. Der Roman steht als einer von zwölf auf der Nominiertenliste für den “Gouden Strop” (Goldener Strick)-Preis 2015, der jährlich den besten “spannendensten” Roman kürt und in den Niederlanden den gleichnamigen Buchmonat (Juni) eröffnet. Am 15. April war Uitzinger an der VHS in Berlin-Schöneberg zu Gast und hielt für Lernende der niederländischen Sprache und weitere Interessierte eine Lesung zu ihrem neuesten Werk. Sie stand zudem Frage und Antwort über den Beruf des Autors und erzählte, wie sich der Laie den Prozess vom Manuskript bis zur Veröffentlichung vorzustellen hat. Es stellte sich heraus, dass Uitzinger einem äußerst disziplinierten und sorgfältigen Arbeitsvorgang folgt, indem sie beispielsweise ihre Schauplätze genau recherchiert und penibel auf die Glaubwürdigkeit der Chronologie achtet.

Basierend auf einer an sich möglichen Struktur konstruiert sie im Nachhinein ihre Geschichte, die zwar unzimperliche Methoden, Intrigen und Verbrechen beschreibt, doch meist durchaus im Rahmen des Vorstellbaren bleibt. Das ist auch Uitzingers Analyse für den Erfolg von Kriminalgeschichten, die sich im politischen Milieu abspielen. Die Leute würden sich nicht so sehr für die Politik selbst interessieren, sondern viel mehr für das “ganze Drumherum”. Angestachelt durch die Skandale der letzten Jahre, die Politiker auch in Deutschland zu Fall brachten – da denke man an die Affären um von Gutenberg oder Wulff – hege man zur Politik vielfach Misstrauen. Es sei auch kein Zufall, dass sich Fernsehserien wie “House of Cards” (USA, mit Kevin Spacey) oder “Borgen” (“Gefährliche Seilschaften”, Dänemark) solch großer Beliebtheit erfreuten. (Eine Serie, die weniger bekannt ist, aber das gleiche Thema mit Humor behandelt ist “Yes, Prime Minister”, UK). Uitzinger verschleiert auch nicht, dass ihre Wahl der literarischen Gattung nach marktspezifischen Überlegungen erfolgt ist. Unter ihren Vorbildern nennt sie Patricia Highsmith, die sie insofern inspirierte, dass die US-amerikanische Schriftstellerin ebenfalls wie Uitzinger vielfach in ihren Romanen die Spannung nicht damit erzeugte, dass der Leser bis zuletzt nicht wusste, wer der Täter sei. Im Gegenteil vielfach fängt die Geschichte mit der Schilderung des Verbrechens an, manchmal sogar aus der Sicht des Verbrechers, um im Folgenden erst die Umstände dafür aufzurollen. Dieser Technik folgend wird der Leser in “De Huisgenoot” direkt mit dem tödlichen Unfall eines Fahrradfahrers konfrontiert. Florian von Bismark und Mirco, sein “Mitbewohner” und Chauffeur, begehen Fahrerflucht. Von Bismark ist Bundestagsabgeordneter der SPD und Anwärter auf einen Sitz im Schattenkabinett der Oppositionsfraktion. Mircos schlechtes Gewissen wird dem aalglatten, karrierefixierten von Bismark zur Gefahr, dass er sich von ihm trennen muss.

Im Laufe der Geschichte kommen mehrere weitere Hürden auf den Politiker zu, die er auf rationaler, durchtrieben-manipulatorischen Weise aus dem Weg räumt. Nun kennt Uitzinger die politische Sphäre – wobei sich die niederländische und deutschen nicht wesentlich unterscheiden sollten -, die sie ins Zentrum ihrer Bücher stellt, aus ihrer Arbeit als Journalistin. In den Niederlanden war sie für Radio und Zeitungen tätig. Sie war zudem als Pressesprecherin für ein Ministerium zuständig und konnte somit auch einen differenzierteren Blick in die Maschinerie werfen. “De Huisgenoot” ist Marjolijn Uitzingers dritter Roman, nachdem sie 2006 von Amsterdam nach Berlin gezogen ist. Die Stadt ist nicht nur ihr neuer Lebensmittelpunkt geworden, sondern auch bevorzugter Ort für ihrer Geschichten. Auch auf die Niederländer übt Berlin eine besondere Anziehungskraft aus, was sicherlich zur positiven Rezeption von Uitzingers Büchern beiträgt. Es gibt einige Städte, die über die Unterhaltungsliteratur eine zusätzliche Aufmerksamkeit bekommen haben, bisher fehlte Berlin, was Donna Leon für Venedig ist.

(Veröffentlicht von Teresa Vena, 14. April 2015)

Verslaafd aan de huisgenoot
Voor de wat meer ervaren luisteraar naar Radio 1 is Marjolijn Uitzinger geen onbekende. Ze presenteerde programma’s In de Rooie Haan en Met het oog op morgen. Pas op latere leeftijd ontdekte de journaliste het plezier van het schrijven van fictie en met name thrillers. Sinds kort ligt haar derde misdaadroman in de winkel.

Als u woensdag 3 december toch in Berlijn bent: ga dan even langs bij de DAD-Gallery aan de Oranienburger Strasse 27. Daar presenteert van zes tot acht in de avond journaliste Marjolijn Uitzinger haar nieuwe thriller De huisgenoot. Mocht u die avond verhinderd zijn, geen nood: donderdagavond 18 december kunt u Uitzinger in de Tilburgse boekwinkel Gianotten Mutsaers tegen het lijf lopen.

Berlijn is de stad waar Uitzinger al tien jaar woont en werkt. Ze is vertrouwd met het politieke milieu in de Duitse hoofdstad en het zal dus geen verrassing zijn dat het ook het decor vormt van haar nieuwe boek. Daarin staat de jonge politicus Florian von Bismark centraal. Hij staat op de nominatie de nieuwe minister van Justitie te worden.

Maar dan neemt Florian op een winteravond Mirco, een dakloze jongen, in huis. Hij stelt hem aan als zijn chauffeur. Wanneer Mirco een fietser onder zijn auto krijgt, dwingt Florian hem door te rijden. De ambitieuze politicus raakt steeds verder in het nauw. Tegelijkertijd probeert een collega Florian te chanteren met gebeurtenissen uit zijn verleden. Florian zet alles op het spel om zijn carrière te redden.

De recensent van Crimezone noemt De huisgenoot een zeer overzichtelijk verhaal. ”Het is uiterst boeiend en tegelijkertijd is het triest om te volgen hoe Florian uit alle macht probeert de regie over zijn carrière in eigen hand te houden. Tot het einde toe is het de vraag of hem dat lukt en zo ja, in hoeverre.” Het verhaal is geschreven in ‘een zeer plezierige stijl, die de lezer in volle vaart meesleurt in het wel en wee van Florian von Bismark’. Cynisme en humor verluchtigen het geheel.

Uitzinger meldt in een interview op haar website dat ze met enorm veel plezier aan haar nieuwe boek heeft gewerkt. ”Het is eerder een soort verslaving dan discipline. Ik schrijf elke dag vanaf een uur of 9 tot een uur of 2, zonder pauze. Daarna doe ik iets anders, maar het hoofd werkt natuurlijk gewoon door.”

Soms ligt ’s nachts wakker over het verloop van het verhaal. ”Wat is geloofwaardig en toch spannend? Soms realiseer ik me met schrik dat een bepaalde verhaallijn helemaal niet klopt, bijvoorbeeld wat het tijdpad betreft. Dat moet anders – maar hoe? – en stort mijn hele thriller-kaartenhuis dan niet in elkaar? Torenhoge stress. Maar gelukkig is de oplossing meestal verrassend snel gevonden, bij daglicht en met koffie onder handbereik.”

Marjolijn Uitzinger (Amsterdam,1947) werkte na het gymnasium-A in Hilversum en de School voor de Journalistiek in Utrecht ruim acht jaar in de parlementaire dagbladjournalistiek (Volkskrant en Het Vrije Volk) en heeft haar fascinatie voor politiek nooit verloren. De andere kant van het politieke bedrijf leerde zij kennen door een vierjarige periode van woordvoerderschap bij het ministerie van VROM. Daarna bouwde zij een lange ervaring op als radio- en televisiepresentator, dagvoorzitter en discussieleider.

In de jaren tachtig presenteerde ze voor de VARA politieke radio- en televisieprogramma’s zoals In de Rooie Haan en Haagse Bluf. Vanaf 1990 werkte ze vooral voor de Avro-radio als presentator van achtergrondprogramma’s. Ook was zij regelmatig te horen bij de NOS: in Met het oog op morgen en het Radio1-Journaal.

Sinds 2006 woont en werkt zij in Berlijn. Zij schrijft onder meer columns over de Duitse actualiteit. In 2008 werd zij voorzitter van de Nederlandstalige culturele vereniging Berlijnse Avonden. Samen met Margriet Brandsma schreef Uitzinger het non-fictieboek Na de Muur over de ontwikkeling van Duitsland sinds 1989. Daarna begaf ze zich voor het eerst van haar leven op het pad van de fictie. In 2012 verscheen bij uitgeverij De Geus haar eerste literaire thriller, Een fatale primeur, in 2013 gevolgd door Citytrip Berlijn.

(“Boek van de week” door Peter Kuijt voor hebban.nl/crimezone, 01-12-2014 )

Karriere über alles
Marjolijn Uitzinger is een journalistieke duizendpoot met een fascinatie voor politiek. In 2012 waagde zij zich voor het eerst aan fictie met haar thriller Een fatale primeur. Deze bleek niet fataal, want in 2013 verscheen nummer twee: Citytrip Berlijn. Beide verhalen spelen in de stad Berlijn, waar Uitzinger woont en waar ook De huisgenoot weer gesitueerd is. “In Berlijn liggen de onderwerpen voor het oprapen”, aldus Uitzinger op haar website.

Het heeft er alle schijn van dat de ambitieuze politicus Florian von Bismark de nieuwe minister van Justitie wordt. Maar dan komt er een kink in de kabel: zijn huisgenoot Mirco, tevens zijn chauffeur, rijdt een fietser dood. Florian is beducht op alles wat zijn carrière kan schaden en dwingt Mirco door te rijden, wat zowel hem als Mirco in een lastig parket brengt. Wat als Mirco zijn mond niet houdt? Daarnaast heeft Florian een andere zorg: een collega-politicus, met wie hij niet op goede voet staat, dreigt uit de school te klappen over gebeurtenissen uit hun gezamenlijke middelbareschoolperiode. Florian trekt alle registers open om zijn gezicht te redden. Zijn carrière is zijn leven.

Is politiek saai? Nee, maar wel meedogenloos. De huisgenoot doet ergens in de verte denken aan een mini-uitvoering van de televisieserie ‘Borgen’. Gekonkel, verzwegen jeugdzonden, onacceptabele connecties, het in diskrediet brengen van tegenstanders, het zit er allemaal in. Alles draait om Florian von Bismark, Marjolijn Uitzinger beschrijft alleen zijn perspectief. Niets mis mee, want Florian heeft genoeg te bieden. Het ene moment is c.q. speelt hij de liefhebbende vader, de sociale weldoener en komt hij sympathiek over, het andere moment haat je hem om zijn ‘Karriere über alles’-mentaliteit. Voor het overige prettig weinig personages; De huisgenoot is een zeer overzichtelijk verhaal. Het is uiterst boeiend en tegelijkertijd is het triest om te volgen hoe Florian uit alle macht probeert de regie over zijn carrière in eigen hand te houden. Tot het einde toe is het de vraag of hem dat lukt en zo ja, in hoeverre.

Uitzinger heeft met De huisgenoot een bijzonder verhaal gecomponeerd, geschreven in een zeer plezierige stijl, die de lezer in volle vaart meesleurt in het wel en wee van Florian von Bismark. Nu en dan is het verloop te voorzien. Daar staat in positieve zin tegenover dat enkele voor de hand liggende zijwegen níét zijn bewandeld. De huisgenoot is ‘klein’ gehouden, bevat geen overbodige paginavulling, mooi gedaan! Florian leren we tot op zekere hoogte kennen, de overige personages blijven op afstand. Mirco’s beweegredenen en gedachtegang hadden meer aandacht verdiend, maar het is goed zo, in het kader van ‘mooi klein houden’. Er komen sporadisch Duitse woorden voor in het boek, waar dit passender is dan het equivalent in het Nederlands en mogelijk om te accentueren dat we in Duitsland zijn, maar storend is dit niet, ook niet voor wie niet bekend is met de Duitse taal. Cynisme en humor verluchtigen het geheel. Ik heb met met volle teugen van De huisgenoot genoten!

****
(Anna Bakker op Goodreads voor www.hebban.nl/crimezone , 24-11-2014)

Een mooi staaltje vakmanschap!
Marjolein Uitzinger heeft met haar politieke thriller ‘De Huisgenoot’ een mooi staaltje vakmanschap neergezet.

Het verhaal gaat in sneltreinvaart en leest bijzonder plezierig. Al vanaf de eerste bladzijde word je in het verhaal gezogen en wil je het in één ruk uitlezen.
De hoofdpersoon Florian von Bismarck, politicus van beroep, doet alles om zijn eigen toekomst centraal te zetten en in het schaduwkabinet te komen als minister van Justitie. Alles maar dan ook echt alles moet daarvoor wijken. Het schetst een bepaald beeld van de politiek waar ieder voor zich gaat ten koste van anderen. Het is moeilijk voor te stellen hoe berekenend en hoe koel Florian kan zijn, maar daarentegen ook weer lief en attent naar anderen toe. Aan de ene kant kan ik sympathie voor hem opbrengen, maar aan de andere kant verafschuw ik zijn daden.

Het verhaal is klein gehouden en er zijn maar weinig andere personages. De personages die ertoe doen zijn goed uitgewerkt.
Het verhaal heeft verschillende wendingen en het einde is zeer onverwacht.

Een echte aanrader!
Ik ben heel benieuwd naar Marjolein haar andere werk en ga deze auteur zeker volgen.

****
(Silvia van Elzelingen voor hebban.nl, 1 februari 2015)