Een fatale primeur

De plot van het verhaal zit goed in elkaar en is spannend. Maar niet zo spannend dat je het een echte thriller kunt noemen. Wat het boek interessant maakt is wat mij betreft de inkijk die het geeft in het Berlijn van voor de Wende en daarna, en de invloed die het verleden nog steeds heeft op het heden. De lezer komt van alles te weten over het uitgebreide netwerk van verklikkers, opgezet door de staatsveiligheidsdienst van de DDR. Wat ik bijvoorbeeld nog niet wist is dat er ook een vluchtroute vanuit de DDR over water bestond (…). Ook het huidige Berlijn is, zoals bijvoorbeeld in de passages over de trendy wijk Prenzlauer Berg, op een aantrekkelijke en herkenbare manier beschreven. Je zou zo richting Berlijn willen gaan.
(De Boekendeler, Bibliotheek Midden-Fryslan, januari 2013)

Marjolijn Uitzinger, radio- en televisiepresentator in Nederland, vertrok enige jaren geleden naar Berlijn. Daar schreef ze haar debuutroman, Een fatale primeur, over een Nederlandse journaliste die Stasi-geheimen ontdekt. Een goed geschreven en op de (politieke) werkelijkheid geent boek, dat het predikaat `literaire thriller´kreeg, maar het genre overstijgt. Het verhaal over Sam Coorenvaar, die opheldering probeert te krijgen over de dood van een collega en die onderzoek doet naar de Stasi-activiteiten van prominenten is spannend, maar het is vooral de inhoud die boeit. Een opmerkelijk debuut.
****
(De Telegraaf, 19.01.2013)

In Berlijn is het verleden tastbaar aanwezig. Niet alleen in de straten en op de pleinen (Potsdamer Platz bijv.) waaraan je kunt aflezen dat er ooit iets anders stond. Ook in de hoofden van de mensen zijn de drama’s van de twintigste eeuw bewaard gebleven. Die enorme opeenhoping van herinneringen en gevoelens maakt Berlijn tot een uitdaging.

De Nederlandse journaliste en voormalige radiopresentator Marjolijn Uitzinger (1947) werkt in Berlijn. Zij heeft de sfeer in deze, in mentaal opzicht nog altijd gedeelde stad, goed aangevoeld. Over misdaad en verdriet uit het verleden gaat haar spannende detective waarin de jonge journaliste Sam Coorenvaar een reeks moorden probeert op te lossen. (…)

De kern van het probleem ligt bij de liquidaties van mensen die tot ver in de jaren tachtig door het Ministerium für Staatssicherheit van de Duitse Democratische Republiek (kort: Stasi) zijn georganiseerd. De vroegere Stasi-officieren lopen wegens verjaring van hun euveldaden vrij rond, hebben opvallend vaak betrekkingen bij beveiligingsfirma’s en leven gewoon verder. Maar hun slachtoffers of hun nabestaanden zijn de misdaden allerminst vergeten en zinnen op wraak. In Een fatale primeur loopt de wraakactie zwaar uit de hand. Uiteindelijk komt alles op zijn pootjes terecht. Wel heeft Sam psychisch gezien enkele rake klappen gekregen en houdt zij behalve de primeur in de krant niet veel meer dan de kat van Jur aan de affaire over.

Een fatale primeur is knap geschreven. De ontknoping is onthutsend. De roman van Marjolijn Uitzinger boeit van begin tot einde en laat zien hoe het oppermachtige veiligheidsapparaat van de DDR uitmondde in een geestelijke vernietiging.
(Nederlands Dagblad, september 2012)

`Nieuw thrillertalent van Nederlandse bodem´, meldt de uitgever over Marjolijn Uitzinger, die we kennen als radio- en televisiepresentator. Ja, Uitzinger is inderdaad een nieuw talent. Haar eerste thriller is gesitueerd in Berlijn en heeft betrekking op Stasi-geheimen. De hoofdpersoon is de jonge journaliste Sam Coorenvaar, die een moordaanslag op haar collega oplost. Een interessante bijrol is weggelegd voor een Belangrijke Nederlandse Schrijver die een kwalijk Stasi-verleden blijkt te hebben. Hij wordt ontmaskerd en dat levert Coorenvaar een scoop op.
(Historisch Nieuwsblad, 31-08-2012)

Marjolijn Uitzinger is een voormalige radiopresentatrice die als journaliste werkt en woont in Berlijn. Samen met Margriet Brandsma schreef ze eerder het leesbare boek Na de Muur. Nu waagt ze zich aan fictie, met een verhaal over een jonge journaliste die naar Berlijn wordt uitgezonden, daar te maken krijgt met de plotselinge dood van een collega en op Stasigeheimen stuit. Dat doet het ersgte vrezen, maar nee: het boek is niet volgepropt met weetjes, niet uitleggerig en nergens saai. Uitzinger schrijft vlot en meeslepend, en weet vrijwel alle lonkende clichés te vermijden. Sam Coorenvaar, de journaliste, denkt gauw achter de toedracht van de moord op haar collega te komen, maar al snel buitelen de ontwikkelingen door elkaar. Zonder dat Sam een verkapte politievrouw wordt, wat in dit genre uitzonderlijk mag heten.
***
(Vrij Nederland Detective- en Thrillergids, juni 2012)

Verslaggeefster en presentatrice Marjolein Uitzinger heeft zich op vertrouwd terrein begeven: haar Berlijnse verhaal is dat van een onderzoeksjournaliste die in een gevaarlijk politiek web verstrikt geraakt. (…) Een interne keuken bezoeken is voor de voyeuristische lezer altijd interessant!

Een politiek verslaggeefster heeft natuurlijk ook een grote bagage aan maatschappelijke kennis en inzichten. Die over Duitsland en Berlijn heeft de auteur op een literair verantwoorde manier in de personages en het verhaal gevlochten. Je krijgt mee dat de Duitse wetgeving de meest uitgebreide ter wereld is: Ordnung muss sein, zeggen wij toch als we het over Duitsland hebben. Je verneemt wat in DDR-tijden abgeschoben (uitgezet) of zersetzen (iemand geestelijk kraken) betekende en dat er een levensgevaarlijke vluchtroute bestond in de wateren bij Lübeck. Wie ooit al iets gelezen heeft over ‘de onrechtstaat’, weet wat een IM is. Maar dat er ook inoffizieller Mittarbeiter (zeg maar verklikkers) gerecruteerd werden onder pubers, verbaast en schokt.

Daarnaast er is ook ruimte voor de kleine cultuur. Duitsers zouden een nog grotere passie voor auto’s hebben dan hun buren. In Berlijn kun je uit eten gaan terwijl je je verlekkert aan een showroom met je favoriete automodellen. Je leert ook over de formele omgangsvormen en het duzen, elkaar tutoyeren. Dat laatste laat lang op zich wachten maar als het eenmaal kan, worden de vriendschapsbanden ook echt aangehaald en intens beleefd… iets té voor een doorsnee Nederlander.

(…) ?Marjolein Uitzinger creëert precies de personages die ze nodig heeft om het onderzoek van Sam te laten slagen en ze doet dat op een heel natuurlijke manier. Het enige minpuntje is dat je iets teveel een Sam ziet die aan het werk is, in plaats van een Sam die bezig is met leven. De journaliste in de auteur heeft de neiging de fictieschrijfster weg te drukken en dat is een beetje jammer. Een hoofdpersoon van een literair boek mag een wat dieper en origineler geestelijk leven leiden.?Een lezer die zich naast fictie ook graag met non fictie voedt, zal dit boek als boeiend ervaren. Hoewel er in elk hoofdstuk elementen worden aangedragen die de misdaadpuzzel troebeler of doorzichtiger maken, is ‘Een fatale primeur’ minder geschikt voor de pure spanningzoeker. Toch word je door Marjolein Uitzinger een aantal keer kundig op het verkeerde been gezet en heeft ze een climax bedacht in de stijl van een waarheidscommissie. Het feit dat die toekomstgericht is, sluit een harde confrontatie niet uit. ??Wil je genieten van deze politieke historie, dan moet je graag met een journalist op pad gaan. En daar mag je mij altijd voor wakker maken!
Quotering : ****
(Scriptor-boekrecensies.blogspot.nl, juni 2012)

Citytrip Berlijn is een uitstekende literaire thriller van de Nederlandse presentatrice en journaliste Marjolijn Uitzinger. (…)
Citytrip Berlijn bevat een goed geschreven verhaal met een verrassend, onvoorspelbaar einde. Het verhaal leest vlot en de auteur weet de lezer te boeien van begin tot einde. Spanning verzekerd met deze thriller, Citytrip Berlijn is een boek dat we zeker aanraden voor liefhebbers van dit genre.
(De Boekenkast, april 2013)

De van oorsprong Amsterdamse maar thans in Berlijn woonachtige journaliste Marjolijn Uitzinger is geen onbekende in de radio- en televisiewereld. (…) Haar duurzame kennis hierin vertaalt zich nu naar de wereld van de fictie waarin hoofdpersoon Sam Coorenvaar in Berlijn als cultureel redactrice verslag doet voor een Nederlandse krant. (…) De flaptekst geeft aan dat we te maken hebben met een jonge protagoniste, en hoewel leeftijd een rekbaar begrip is, leren we halverwege het boek dat de roodharige Sam inmiddels ruimschoots de dertig gepasseerd is. Niet meer zo piep dus. Dit eenmaal opgehelderd vallen ook gedragingen, keuzes en haar tomeloze gedrevenheid op hun plek.

Wie niet bekend is met de belangrijkste binnenlandse veiligheids- en inlichtingendienst in de DDR, de Stasi, wordt door Marjolein Uitzinger uitvoerig bijgepraat. We laten ons tevens gewillig meevoeren naar de wereldstad waar kunst en cultuur hoog aanzien geniet, de liefde opbloeit, geheimen zich prijsgeven, en hebben in de auteur een bereidwillige stadsgids gevonden die ons Berlijn laat zien zoals geen ander dit kan.?De fatale primeur mist zijn uitwerking als het gaat om het spanningselement. Hoewel getracht is het thrillergehalte te behouden, legt dit het af tegen het gevoel continue toerist te zijn en op sleeptouw te zijn genomen langs tal van bezienswaardigheden en culinaire specialiteiten die Berlijn op de kaart hebben gezet.?Het totaalplaatje hinkt een beetje op twee benen. Enerzijds is daar de aansnijding van een interessant stuk geschiedenis waar niet iedereen het fijne van weet, aan de andere kant merk je dat de scheidingslijn tussen fictie en werkelijkheid flinterdun is. Dit laatste mede doordat je het idee maar moeilijk van je af kunt schudden dat Uitzinger zo veel van zichzelf in het karakter van Sam heeft gestopt dat je je afvraagt waarom ze zich achter een ander personage schuil wil houden. Daarentegen heeft het geheel een solide uitstraling en wekt het de indruk dat de schrijfster weet waar ze het over heeft.??Niet iedere auteur snijdt een onderwerp als dit op een dusdanig gedegen manier aan als Marjolein Uitzinger dit doet, en dat mag met recht vakwerk genoemd worden.
(Crimezone, juni 2012)